Terapia indywidualna to szczególny rodzaj rozmowy. Od rozmów prywatnych różni się tym, że ma charakter profesjonalny, odbywa się na specjalnych zasadach i ma określony cel. Założeniem podstawowym psychoterapii indywidualnej jest prowadzenie pacjenta w kierunku zmiany stanu psychicznego na bardziej przez niego pożądany.
Proces nazywany w psychologii psychoterapią indywidualną, to zwykle seria spotkań jednego psychoterapeuty i jednego pacjenta, z nielicznymi odstępstwami od tej reguły w szczególnych sytuacjach. Celem procesu jest uzyskanie oczekiwanej przez pacjenta zmiany w sposobie funkcjonowania.
Pierwsze spotkania służą rozpoznaniu przez terapeutę sytuacji i potrzeb pacjenta. Po rozpoznaniu trudności z jakimi pacjent się boryka, terapeuta określa kierunek pracy i dobiera odpowiednie metody oddziaływań terapeutycznych. Jeśli pacjent zdecydowany jest na podjęcie dalszej współpracy z tym terapeutą, na ustalonych wspólnie zasadach zawierana jest umowa terapeutyczna. Istnieją różne sposoby prowadzenia pacjenta nazywane w psychologii modalnościami lub nurtami psychoterapii. W psychoterapii ericksonowskiej poza specjalnym sposobem rozmowy, stosowane są techniki oparte na metaforycznym lub symbolicznym przedstawianiu trudności i ich rozwiązań. Stosuje się w tym celu różnego rodzaju pomoce: obrazy, klocki, pomoce plastyczne i inne. Stosowane są również techniki oddechowe i relaksacyjne. Podobnie jak stosowane metody wspierania rozwoju czy leczenia, liczba i częstotliwość spotkań dostosowana jest do sytuacji pacjenta. Spotkania, tzw. sesje terapeutyczne, odbywają się zwykle raz w tygodniu, lub raz na dwa tygodnie. Co kilka, kilkanaście spotkań psychoterapeuta wspólnie z pacjentem weryfikują postępy i w miarę potrzeb również obszary i cele terapii. Zakończenie skutecznej psychoterapii jest inicjatywą pacjenta lub terapeuty. Kiedy któraś ze stron uznaje nabyte przez pacjenta umiejętności jako wystarczające do samodzielnego radzenia sobie z trudnościami z jakimi się zgłosił, odbywa się kilka spotkań podsumowujących i terapia kończy się. Bywa jednak, że terapia przerywana jest przez pacjenta w sposób nagły. W sytuacji, gdy pojawiają się silne uczucia potrzeby zerwania procesu, warto przełamać się i choćby telefonicznie, porozmawiać o tym z terapeutą. Szczerze, nawet jeśli te uczucia dotyczą terapeuty, opowiedzieć o nich. Bywa bowiem, że trudne emocje związane z tym co wydarzyło się w trakcie ostatniej sesji lub w związku z osobą terapeuty, pojawiają się w kluczowym momencie procesu zmiany. Możliwe jest, że w tym właśnie miejscu znajduje się bariera, której pacjent nie mógł dotychczas przekroczyć, by uzyskać zmianę, ponieważ musiałby zmierzyć się z czymś, co jest niezwykle trudne i bolesne. Zbyt trudne, by to samotnie przeżyć. Z pomocą psychoterapeuty przełamanie tej bariery może okazać się możliwe.
W terapii indywidualnej cała uwaga terapeuty skierowana jest na pacjenta i cały czas sesji poświęcony jest pacjentowi, inaczej niż to ma miejsce w terapii grupowej czy rodzinnej. Psychoterapeuta opiera pracę wyłącznie na opowieści pacjenta i jego zachowaniu wobec terapeuty. Znów inaczej niż w terapii angażującej rodzinę, czy grupę, gdzie znaczącą rolę odgrywają interakcje między pacjentami. Wszystkie wniesione przez pacjenta treści pozostają jedynie do wiadomości terapeuty i objęte są tajemnicą. Zgodnie z obowiązującym prawem, jedynie za zgodą pacjenta dostęp do informacji o nim może zostać udzielony innym specjalistom wspierającym terapię np. lekarzowi, fizjoterapeucie, dietetykowi, czy superwizorowi, czyli psychoterapeucie konsultującemu. Jeśli to tylko możliwe takie konsultacje odbywają się z pominięciem danych osobowych pacjenta.
Niezależnie od zgłaszanych trudności, z którymi pacjent uczy się sobie radzić, ideą procesu psychoterapii indywidualnej jest prowadzenie pacjenta do stanu, który pozwala mu: na samodzielne radzenie sobie ze wszystkimi emocjami i ich fluktuacjami; na zdrowe niezależne od okoliczności i osób myślenie i ocenianie rzeczywistości; na podejmowanie zgodnych z jego potrzebami i z poszanowaniem potrzeb innych działań. Wszystko to, po to, by w satysfakcjonujący sposób radził sobie z wyzwaniami jakie stawia życie, zaspokajał swoje podstawowe i wyższe potrzeby, budował wartościowe relacje z innymi i szczęśliwe związki. Uzyskana zmiana w sposobie reagowania, myślenia i zachowania będzie trwała, jeśli nowe zdrowsze nawyki, będą wdrażane systematycznie i metodycznie utrwalane. Dlatego psychoterapia wymaga zaangażowania, wysiłku emocjonalnego i czasu, aby była skuteczna, a także nakładu finansowego. To spore wyzwanie. Nagrodą za jego podjęcie jest lepsze rozumienie świata i siebie samego oraz umiejętność harmonijnego ze światem i sobą współistnienia.
Autor: Joanna Ostrowska-Murad
Prawa autorskie zastrzeżone
